काळ आणि काळाचे मुख्य तीन प्रकार उदाहरणासहित स्पष्टीकरण tense and types of tense
पुढील वाक्ये वाचा व अधोरेखित क्रियापदे नीट पाहा:
(1) राम अभ्यास करतो
(2) रामने अभ्यास केला.
(3) राम अभ्यास करील.
‘करतो, केला, करील’ या तिन्ही क्रियापदांमध्ये करण्याची क्रिया आहे; परंतु ती घडण्याची वेळ निरनिराळी आहे.
(1) करतो – या क्रियापदावरून क्रिया आता घडते हे समजते.
(2) केला – या क्रियापदावरून क्रिया पूर्वी घडली हे समजते.
(3) करील – या क्रियापदावरून क्रिया पुढे घडेल हे समजते.
क्रियापदावरून क्रिया केव्हा घडली याचा जो बोध होतो, त्यास काळ म्हणतात.
मुख्य काळ तीन प्रकार आहेत:
(1) वर्तमानकाळ
(2) भूतकाळ
(3) भविष्यकाळ.
क्रिया चालू असते, तेव्हा क्रियापद ‘वर्तमानकाळी’ असते.
क्रिया पूर्वी झालेली असते, तेव्हा क्रियापद ‘भूतकाळी’ असते.
क्रिया पुढे व्हायची असते, तेव्हा क्रियापद ‘भविष्यकाळी’ असते.
म्हणून, (1) राम अभ्यास करतो.- वर्तमानकाळ.
(2) रामने अभ्यास केला. भूतकाळ.
(3) राणी अभ्यास करील. भविष्यकाळ.
खाली महत्त्वाचे उदाहरण दिले आहे खालील तक्त्यामध्ये “हसणे” या क्रियापदाची तीनही काळातील एकवचनी व अनेकवचनी रूपे दिलेले आहेत
| सर्वनाम | वर्तमानकाळ | भूतकाळ | भविष्यकाळ |
| मी | हसतो | हसलो | हसेन |
| आम्ही | हसतो | हसलो | हसू |
| तू | हसतोस | हसलास | हसशील |
| तुम्ही | हसता | हसलात | हसाल |
| तो (रमेश) | हसतो | हसला | हसेल |
| तो (सीमा) | हसते | हसली | हसेल |
| ते (एक वचन) (मूल) | हसते | हसले | हसेल |
| ते (अनेक वचन) (मुलगे) | हसतात | हसले | हसतील |
| त्या (बाई) | हसतात | हसल्या | हसतील |
| ती (अनेक वचन) (माणसे) | हसतात | हसली | हसतील |